Okul öncesi çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu belirtilerinin, davranışsal, sosyal problemler, aile işlevselliği ve ebeveyn tutumları ile ilişkilerinin değerlendirilmesi

Abstract

Problemin tanımı: Bu araştırmanın amacı DEHB belirtileri gösteren 4-6 yaş aralığındaki çocukların sosyal, davranışsal problemlerini tespit etmek, aile işlevselliklerini ve ebeveynlerinin tutumlarını incelemektir. Yöntem: Katılımcılar, İstanbul Kadıköy ilçesinde yer alan 2016-2017 yılları arasında anaokullarına devam eden 4-6 yaş aralığındaki öğrencilerin ebeveynlerinden ve öğretmenlerinden oluşmaktadır. Araştırmaya toplam 92 ebeveyn ve 14 öğretmen katılmıştır. Araştırılması amaçlanan bilgiler Sosyodemografik Form, DSM-V Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Formu, Conners Ebeveyn Değerlendirme Ölçeği, Aile Değerlendirme Ölçeği ve Ebeveyn Tutumları Ölçeği ile elde edilmiştir. Bulgular: Conners Ebeveyn Değerlendirme Ölçeğinin analizi sonucunda DEHB belirtileri gösteren çocukların sosyal problemler, kaygı, karşı gelme, duygusal değişkenlik, mükemmeliyetçilik ve psikosomatik belirtileri, DEHB belirtileri göstermeyen çocuklara oranla daha fazla yaşadıkları tespit edilmiştir. Aile Değerlendirme Ölçeği sonucunda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu belirtileri gösteren çocukların ailelerinde iletişim, duygusal tepki verebilme, davranış kontrolü ve genel işlevler alanlarında sağlıksız işlevsellikleri olduğu görülmüştür. Ebeveyn tutumları açısından bakıldığında ise DEHB belirtileri gösteren çocukların ebeveynlerinin otoriter ve aşırı hoşgörülü tutumu daha fazla sergilediği görülmüştür. Sonuç: Araştırmanın alanyazınına katkısı DEHB olan çocukların ilkokulda yaşayabilecekleri problemlerin önlenmesi yada en aza indirilmesinin okul öncesi dönemde çocukların DEHB belirti düzeylerinin değerlendirilmesi ile sağlanabileceğinin önemini vurgulamaktır. Okul öncesi dönemde DEHB belirtileri gösteren çocukların davranışsal ve sosyal anlamda belirti göstermeyen çocuklardan farklılaşması ayrıca çocukların ebeveynlerinin tutumlarının farklı olması 4-6 yaş aralığında alınacak önemlemlerin önemini göstermektedir. Aile işlevselliği ve bahsedilen diğer alanlardaki problemlerin boyutları büyümeden önemlemler alınması çocuk için olumlu değişimler sağlayacaktır. Bu araştırma ile okul öncesi dönemin ileriki yaşların yordayıcısı olduğu görülmüştür.

The statement of the problem: The aim of this study is to determine the social and behavioral problems of children 4 to 6 years of age with AttentionDeficit/Hyperactivity Disorder (ADHD) and examine their family functions and parents' attitudes toward them. Contribution of this study to literature is to emphasize the importance of evaluation of childrens ADHD symptom levels in preschool years to prevent or minimize the problems that they may experience in primary school. Method: In this research the participants are parents (N=92) and teachers (N=14) of students attending kindergartens between the years of 2016-2017 in Kadıköy province of Istanbul. The information intended to investigate was obtained by Sociodemographic Form, The ADHD Rating Scale-DSM-V, Conners Parent Rating Scale (CPRS), Family Assessment Device and Parenting Scale. Results: Analysis of the CPRS revealed that children with ADHD were more likely to experience social problems, anxiety, oppositional behaviors, emotional instability, perfectionism, and psychosomatic symptoms than did children without ADHD. According to current results of Family Assessment Device children with ADHD have shown dysfunction in communication, affective responsiveness, behavioral control, and general functions areas. Parents of children with ADHD were found to have laxness and overreactivity attitudes toward their children more than parents of children without ADHD. Conclusion: Preschool-age children with ADHD are also at significant risk for psychopathologies other than ADHD and they have disordered family functioning and parental attidudes. Prospective studies are needed to evaluate the evoluation of behavioaral and family functioning difficulties and prognostic properties of ADHD. Key Words: attention deficit disorder, preschool period, childhood, family functioning, parenting styles.