Ağır sanayi kuruluşunda çalışan erkeklerde iş stresi, yeme tutumu, anksiyete ve depresyon düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Problemin Tanımı: Bu çalışmanın başlıca amacı bir ağır sanayi kuruluşu olan demir çelik fabrikasında çalışan erkeklerde iş stresi, yeme tutumu, beden kitle indeksleri ile anksiyete ve depresyon düzeylerini ölçmek ve aralarındaki ilişkiyi incelemektir. Yöntem: Araştırma, İskenderun’da bir demir çelik fabrikasında mavi ve beyaz yaka statüde çalışan 285 erkek ile yürütülmüştür. Katılımcılara İş Stresi Ölçeği (İSÖ), Yeme Tutum Testi (YTT), Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ), CES Depresyon Ölçeği (CES-D) uygulanmıştır. İstatistik aşamasında, tanımlayıcı istatistikler dışında Pearson korelasyon analizi, bağımsız t testi ve varyans analizi (one-way ANOVA) uygulanmış ve p<0,05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir. Bulgular: Örneklemin yaş ortalaması 36,75±6,52’dir. Çalışanların 180’i (%63,4) mavi yakalı, 104’ü (%36,6) beyaz yakalı olarak tanımlanan gruptadır. Örneklemin iş stresi puanları 28,21±5,43 olup bireylerde fiziksel ve ruhsal stres belirtilerinin görülebildiği puan aralığındadır. İş stresi düzeyleri ile yeme tutumundaki bozulma arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Benzer şekilde iş stresi ile hem anksiyete hem de depresyon düzeyleri arasında da pozitif yönde anlamlı ilişki belirlenmiştir. Örneklemin CES-D ile ölçülen depresyon düzeyleri ile hem YTT puanları hem de BAÖ puanları arasında pozitif yönde anlamlı ilişki gözlenmiştir. Örneklemimizdeki mavi yakalı çalışanlarda, beyaz yakalı çalışanlara oranla beden kitle indeksleri ve YTT puanları anlamlı düzeyde daha yüksek bulunmuştur. İş stresi ya da anksiyete düzeyleri açısından beyaz yaka ile mavi yaka çalışanlar arasında anlamlı düzeyde farka rastlanmamış olup mavi yaka çalışanlarda depresyon düzeyleri anlamlı düzeyde daha yüksek bulunmuştur. Vardiyalı çalışanların depresyon düzeyleri, vardiyasız çalışanlara oranla anlamlı düzeyde yüksektir; bunun dışında iş stresi, yeme tutumları, beden kitle indeksleri, ya da anksiyete düzeyleri açısından anlamlı bir farka rastlanmamıştır. Sonuç: Çalışmamızın başlıca sınırlılığı kesitsel bir araştırma olması ve tek merkezden sınırlı sayıda bir örneklemde, yalnızca erkek katılımcılarla yürütülmesidir. Bununla beraber, erkeklerdeki yeme davranışını inceleyen çalışmaların görece azlığı dikkate alındığında literatüre önemli katkı sağlayacağı düşünülmekte ve farklı çalışma ortamlarını da içeren daha büyük örneklemlerde yapılacak çalışmalara yol göstermektedir.

The Statement of the Problem: The main aim of this study was to measure and to investigate the relationships between the job stress, eating attitude, body mass index, anxiety and depression levels in a group of males working in a heavy industrial, iron and steel factory. Method: The research was conducted with 285 male, blue- and white-collar workers in an iron and steel factory in Iskenderun. All participants were applied the Job Stress Questionnaire (JSQ), the Eating Attitude Test (EAT), the Beck Anxiety Scale (BAS) and the CES Depression Scale (CES-D). Data analyses were performed by using the Pearson correlation analysis, independent t test and variance analysis (one-way ANOVA), and p<0,05 was considered as statistical significance. Results: The mean age of the sample was 36,75 ± 6,52. Of all the participants, 180 (63,4%) were blue- and 104 (36,6%) were white-collar employees. The job stress score of the sample was 28,21±5,43, in the range where the physical and psychological stress symptoms might be prominent. Positive and significant correlations existed between the job stress levels and the deterioration in eating attitudes as well as anxiety and depression levels. A significantly positive correlation was observed between the depression levels measured by CES-D and both the EAT and the BAS scores. The bluecollar workers had significantly higher body mass index and EAT scores compared to white-collar employees. No significant difference was observed between the white- and blue-collar workers in terms of job stress or anxiety levels, whereas depression levels were significantly higher in blue-collar employees. Likewise, only the depression levels were significantly higher among those employees who work on shifts. Conclusion: Considering the relatively small number of studies on eating attitudes among males, despite its limitations of a cross-sectional design and a limited number of male workers from a single center alone, this study may contribute much and guide future research with larger samples from different working settings.