Mesleki tükenmişliğin psikopatoloji, inanç ve kontrol odağı yönünden değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu araştırma, lise ve üstü eğitim seviyesine sahip masa başı beyaz yakalı çalışanların tükenmişlik durumlarını ve bunun psikopatoloji, inanç ve kontrol odağı ile olan ilişkisini araştırmayı amaçlamaktadır. Yöntem: Araştırmaya uygun örnekleme yoluyla 143 beyaz yaka çalışan dahil edilmiştir. Katılımcılara sırasıyla Sosyodemografik Özellikler ve Veri Formu, Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ), Psikolojik Belirtiler Tarama Testi (SCL-90-R), Dini Yönelim Ölçeği (DYÖ) ve Kontrol Odağı Ölçeği (KOÖ) uygulanmıştır. Bulgular: Araştırmada yapılan analizlere göre katılımcıların %48’i mesleki tükenmişlik yaşarken, %52’si mesleki tükenmişlik yaşamamaktadır. Sosyodemografik değişkenlere göre bakıldığında, katılımcıların tükenmişlik puanları herhangi bir sosyodemografik veriye göre anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Tükenmişlik yaşayan katılımcıların tüm psikopatolojik semptom puanları, tükenmişlik yaşamayanlara göre anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. Katılımcıların tükenmişlik puanları arttıkça SCL-90-R puanları da artış göstermektedir. Dini yönelim ile tükenmişlik arasından herhangi bir anlamlı ilişki bulunmamıştır. Katılımcıların tükenmişlik puanı ile KOÖ puanı arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Yani tükenmişlik arttıkça kontrol odağının yönü anlamlı olarak dışsal kontrole doğru artmaktadır. Son olarak psikopatoloji, inanç ve kontrol odağı değişkenlerinin birlikte tükenmişlik puanlarındaki toplam varyansın %32’sini açıkladığı saptanmıştır. Sonuç: Araştırmaya göre demografik ve mesleki özelliklerin tükenmişlik seviyesi üzerine bir etkisi olmadığı, fakat tükenmişliğin; psikopatolojik semptomlar ve dışsal kontrol odağı ile doğrusal bir ilişki içinde olduğu belirtilmiştir.

Objective: This study aims to investigate the state of occupational burnout of white collar office workers whose education levels are high school or above, and its relation to psychopathology, religious belief and locus of control. Method: 143 white collar workers were incorporated into the study through convenience sampling. Participants were subjected respectively to Sociodemographic Form, Maslach Burnout Inventory (MBI), Symptom Checklist 90 Revised (SCL-90- R), Religious Orientation Scale (ROS) and Locus of Control Scale (LCS). Results: According to the analyses conducted in the research, 48% of participant suffer, 52% of participants do not suffer burnout. Through the lenses of sociodemographic variables, burnout scores of participants did not show significant difference in terms of any sociodemographic data. All psychological symptom scores of participants suffering burnout were found to be significantly higher than those do not suffer burnout. SCL-90-R scores increase as burnout scores of participants increase. No significant relation was found between religious belief/inclination and burnout. Positively significant relation was found between participants’ burnout scores and LCS scores. It follows that, as burnout increases, direction of locus of control deviates to external locus of control. Lastly, it has been found out that variables of psychopathology, religious belief and locus of control combined explained 32% of total variance in burnout scores. Conclusion: The study established that demographic and occupational characteristic do not have an impact on the level of burnout, and burnout is in a positive relation with psychopathological symptoms and external locus of control.