Bağımsız denetim ve vergi denetiminin güvence hizmetleri yönüyle karşılaştırılması ve birlikte üstlenilmesi durumunun değerlendirilmesi

Abstract

Küreselleşme süreci ve akabinde gelen teknolojik gelişmeler birçok alanda gösterdiği etkisini ekonomi, finansal piyasalar ve şirketlerin birbirleriyle olan ilişkilerinde de göstermiştir. Bu durum zorluluklarıda beraberinde getirdiği gibi denetime olan bakış açısında da birtakım farklılıkların oluşmasına yol açarak fayda da sağlamaya başlamıştır. Artık, günümüzde denetime olan bakış açısı kapsamlı bir alan içerisinde düşünülerek farklı denetim prosedürlerini, süreçlerini ve denetim konularının oluşmasına katkı sağlamaya başlamıştır. Denetim denilince akla, uygunluk, doğruluk, şeffaflık ile birlikte güven üzerine temellendirilmiş kontrol mekanizması ve bu kontrol mekanizmasının işleyişi, süreci ve test edilebilirliği gelmelidir. Fakat denetimin sadece finansal tablo ve muhasebe kayıtlarının kontrolü olarak algılanması gibi yanlış bir kanı mevcuttur. Aslında denetim sadece finansal bilgilerin denetimini değil, bunun yanı sıra; bilgi teknolojileri güvenliği denetimleri, finans ve muhasebe denetimleri, kurum ve kuruluşların iç denetimleri, kalite kontrol denetimleri ve mali denetimlerinde yer aldığı geniş bir alanı kapsamaktadır. Öyle ki finansal tablo ve muhasebe kayıt denetimlerinin dışında, işletmelerin bilgi teknolojileri, iç kontrolleri ve sürdürülebilirlik raporlarında da denetimden söz etmemiz mümkündür. Denetim ülkemizde güvence hizmetleri çatısı altında, vergi denetimlerinin sunmuş olduğu “sınırlı güvence” ve bağımsız denetimlerin kullanıcı ve taraflara sunduğu “makul güvence”, daha “anlamlı güvence” hizmeti olarakta verilmektedir. Bu iki denetim türününde uygulamada yer almış olması birtakım farklılıkları ortaya çıkardığı gibi iki denetim türünün birlikte üstlenilmesi ve üstlenilmesi durumundan kaynaklanan sonuçları ortaya konulması gereken bir konu olarak durmaktadır. Bu çalışmada bağımsız denetimin, vergi denetiminin farklılıkları ve benzerlikleri ortaya konularak birlikte üstlenilmesi durumunun, mevzuat ve standartlar çerçevesinde uygunluğu üzerinde durulacaktır. İki denetim türünün birlikte üstlenilmesi sürecine geçiş için yol haritası çizilerek bu durumun yararları açıklanacaktır. Ayrıca, güvence hizmetleri içerisinde bu iki denetim türünün yeri belirtilerek, denetim kavramının yanlış biçimde kullanılması üzerinde durulacaktır.

The globalization process and subsequent technological developments have had an impact in many fields. The economy, financial markets and companies had to change in the area of interaction and change. In such a situation, interaction and change contributed to the audit. Now, today's perspective on audit has changed and provided for the creation of audit matters and audit processes. When it comes to auditing, the concepts of suitability, accuracy, transparency and trust should be discussed first. But there are misunderstandings regarding the audit. The first thing that comes to mind about auditing is the control of financial statements and accounting records. In fact, audit covers a wider area such as information technology security, financial and accounting audits, the control mechanism of institutions and organizations, the internal functioning of the process, quality control audits, and public financial audits. In Turkey, the importance of "limited assurance" offered by tax certification audits and "reasonable assurance" and more "meaningful assurance" services offered by independent audits under the assurance services heading have been demonstrated. In addition, the main subject of the study, independent audit and tax certificate audit, were discussed with explanations and comparisons. The interoperability of tax audit and independent audit are explained in detail. In this study, the differences of independent audit and tax audit will be revealed and also, will be demonstrated legal compliance of evaluation of the cooccurrence situation. The benefits of this situation will be explained by drawing a road map for the transition to this state. In addition, emphasis will be placed within the assurance services, and misuse of the concept of audit will be emphasized.