Çağdaş sanatta içkinlik felsefesi: insan ve hayvana posthümanist yaklaşım

Abstract

Bu tez çalışmasında 21. yüzyıl sanat nesneleri içkinlik felsefesinin kavramları etrafında ontolojik, epistemolojik ve etik açıdan eleştirilmiştir. Hümanizmin yarattığı insan merkezciliğini eleştiren bu çalışma, tüm aşkınlıklara karşı varlığın içkinliğini savunan sanat nesnelerini Martin Heidegger’den Jacques Derrida’ya, Donna Haraway’den Bruno Latour’a kadar uzanan düşünürlerin kavramları ile tartışmaya açmıştır. Haraway’in yoldaş türler, birlikte-oluş, siborg gibi kavramları; Latour’un ağaktör teorisi ve Antroposen’e dair anlatıları; Deleuze ve Guattari’nin oluşu; Heidegger’in ontolojisi gibi felsefi nosyonlar tartışılmıştır. Geleneksel felsefenin süregiden insan merkezli perspektifini yıkan Seol Lee, Boris Labbé, Anicka Yi, Petrit Halilaj, Pierre Huyghe ve Anthea Hamilton adlı sanatçıların insan ve hayvan başta olmak üzere canlı yaşamını merkeze alan çalışmaları incelenmiştir. Bu sanatçıların, varoluşu rizomatik ağlarla birbirine bağlı failler olarak tanımladığı ve varoluşun bu faillerin kurduğu ittifaklar üzerinden anlaşılması gerektiğini savundukları iddia edilmiştir.

In this thesis, 21st century art objects are criticized ontologically, epistemologically and ethically around the concepts of the philosophy of immanence. This study, which criticizes the anthropocentrism created by humanism, opens the art works that defend the immanence of existence against transcendence to discussion with the concepts of thinkers ranging from Martin Heidegger to Jacques Derrida, from Donna Haraway to Bruno Latour. Philosophical notions such as Haraway's companion species, becomingwith, cyborg; Latour's network-actor theory and his narratives on the Anthropocene; the becoming of Deleuze and Guattari and Heidegger's ontology is discussed. The art works of Seol Lee, Boris Labbé, Anicka Yi, Petrit Halilaj, Pierre Huyghe and Anthea Hamilton, which challenged the ongoing anthropocentric perspective of the traditional philosophy, focusing on living things, especially human and animal, are examined.