İstanbul Şile’de sürücü ve yolcuların emniyet kemeri kullanımı: gözlem çalışması

Abstract

Emniyet kemeri kullanımının trafik kazalarında hayat kurtardığı ve yaralanma riskini önemli derecede azalttığı kanıtlanmasına rağmen Türkiye’de emniyet kemeri kullanım oranları halen yeterli düzeyde bulunmamaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, İstanbul ilinin Şile ilçesindeki emniyet kemeri kullanımının araçtaki pozisyona, cinsiyete ve farklı gözlem bölgelerine göre değişip değişmediğinin gözlemlenmesidir. Bu gözlem çalışması farklı bölgelerdeki (Kampüs-içi, Kampüs girişi, Şile Otobanı, Şile Kırsalı) sürücülerden eşit bir örneklem oluşturularak (N = 400) gerçekleştirilmiştir. Emniyet kemeri kullanımına etki eden faktörleri (araçtaki pozisyon, cinsiyet ve bölgeler) analiz etmek amacıyla Ki-Kare Bağımsızlık Testi uygulanmıştır. Verilerin analizi sonucunda emniyet kemeri kullanımı dağılımlarının gözlem bölgeleri, araçtaki pozisyon, cinsiyet ve araç tiplerine göre anlamlı bir şekilde farklılaştığı görülmüştür. Buna göre emniyet kemeri kullanımının; bölgelere göre otobanda, araç içi pozisyona göre ise sürücülerde, cinsiyete göre kadınlarda ve araç tiplerine göre otomobil sürücülerinde diğerlerinden daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Emniyet kemeri kullanımının pratik sonuçları, araştırmanın güçlü yönleri, katkıları ve sınırlılıkları ilgili alanyazın ışığında tartışılmıştır.

Although the effectiveness of the seat belt use is widely documented in reducing injury risk and saving lives, the rate of seat belt usage in Turkey is not yet at a sufficient level. The main purpose of present study is to observe whether the use of the seat belt in Şile district of Istanbul varies according to the position in the vehicle, gender, and different regions. The study was carried out with equal numbers of observations of vehicles (N = 400) from different regions (inside the campus, campus entrance, Şile urban road (highway), Şile rural road). In order to analyze the factors which, affect seat belt use, (i.e. position in the vehicle, gender, and different regions) chi-square analyses were conducted. The results showed that the use of seat belt significantly differed according to the position in the vehicle, gender, and different regions. Accordingly, seat belt use is significantly higher in urban roads (as compared to rural roads), drivers (as compared to passengers), females (as compared to males), and automobile drivers (as compared to passengers and other vehicle types). The practical implications of seat belt use, the strengths and limitations of the present study were discussed in the light of the literature.