Beliren yetişkinlikte depresyon, intihar olasılığı ve çocukluk çağı travmaları arasındaki ilişki: psikolojik acı ve koruyucu faktörlerin rolü

Abstract

Amaç: Çalışmanın ilk aşamasında beliren yetişkinlik dönemindeki bireylerden intihar olasılığı ve diğer değişkenlerine yönelik nicel verinin toplanması ve depresyon, çocukluk çağı travmaları, çok boyutlu algılanan sosyal destek ve psikolojik acının intihar olasılığı üzerindeki yordayıcı rolünün belirlenmesi amaçlanmıştır. Diğer amaç ise depresyonun intihar olasılığı üzerindeki yordayıcı etkisine psikolojik acının aracı etkisinin olup olmadığının incelenmesidir. Ayrıca, intihara karşı koruyucu olan/risk oluşturan klinik ve sosyodemografik faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasında ise beliren yetişkinlik dönemindeki depresyon tanısı almış ve ayaktan tedavisi devam eden bireylerin intihar riskine ilişkin özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırmaya 18-25 yaş aralığında 1189 katılımcı (773 kadın ve 416 erkek) dahil edilmiştir. Birinci aşamada İntihar Olasılığı Ölçeği, Beck Depresyon Envanteri, Çocukluk Çağı Travmaları Anketi, Psikolojik Acı Ölçeği ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasında ise nitel yöntem kullanılarak 18-25 yaş aralığında depresyon tanısı almış 10 katılımcı (6 kadın ve 4 erkek) ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bulgular: Depresyon puanları intihar olasılığı puanlarındaki varyansın yaklaşık %54’ünü açıklarken, bu oran çocukluk çağı travmaları puanları için yaklaşık %6, psikolojik acı puanları için %3.4 ve çok boyutlu algılanan sosyal destek için %1.8 olmuştur. Depresyonun intihar olasılığı üzerindeki yordayıcı etkisinde psikolojik acının kısmi aracı etkiye sahip olduğu görülmektedir. İntihara dair belirlenen koruyucu faktörler içerisinde ortalama üzeri eğitim, algılanan sosyal desteğin yüksek olması, romantik bir ilişkiye ve orta veya yüksek sosyoekonomik duruma sahip olmak tespit edilmiştir. İntihar olasılığına dair belirlenen risk faktörleri ise yüksek depresyon, çocukluk çağı travmaları ve psikolojik acı puanlarına sahip olmak, parçalanmış bir ailede büyümek, bireyde kronik ağrı, fiziksel bir hastalık tanısı, bireyde veya ailesinde psikiyatrik bir hastalık tanısı, daha önce intihar düşüncesine ve girişime sahip olmak ve sosyal çevrelerinde intihar girişiminde bulunan birinin olması şeklindedir. Araştırmanın ikinci aşamasında katılımcıların intihar düşüncelerini belirginleştiren temalar: bireyde veya ailesinde psikiyatrik tanı olması, yalnızlık, kişilerarası ilişki sorunları, yaşamsal zorluk ve sorunlar şeklindedir. İntihar düşüncelerine karşı koruyucu olduğu belirlenen durumlar ise geride kalan insanların duyguları, sosyal desteğe sahip olma ve rahatlatıcı etkinliklere başvurmadır. Sonuç: İntihar olasılığı kişilerarası ilişkiler, çocukluk/yetişkinlik çağı travmaları ve birçok sosyodemografik-klinik faktörlerden etkilenmektedir. Depresyon, çocukluk çağı travmaları, psikolojik acı ve çok boyutlu algılanan sosyal destek puanlarının intihar olasılığı üzerinde yordayıcı rolü bulunmaktadır. Bununla birlikte, depresyonun intihar olasılığını üzerindeki yordayıcı rolünde psikolojik acının kısmi aracı etkisi tespit edilmiştir.

Objective: The aim was to collect quantitative data on the suicide probability and other variables from individuals in emerging adulthood, and to determine the predictive role of depression, childhood traumas, multidimensional perceived social support, and psychological pain on the suicide probability. The second aim was to examine whether psychological pain has a mediating effect on the predictive role of depression on suicide probability. In addition, determining the clinical and sociodemographic protective and risk factors of suicide was aimed. In the second phase of the study, the objective was to examine the features associated with the suicide possibility of emerging adults diagnosed with depression and currently undergoing treatment. Method: A total of 1189 participants, (773 females and 416 males) between the ages of 18-25, were included in the study. Suicide Probability Scale, Beck Depression Inventory, Childhood Traumas Questionnaire, Psychological Pain Scale and Multidimensional Perceived Social Support Scale were used to collect quantitative data. In the second phase, semi-structured interviews were conducted with 10 emerging adult participants, (6 females and 4 males) who were diagnosed with depression. Results: Depression scores explained approximately 54% of the variance in suicide probability scores, while this ratio was approximately 6% for childhood trauma scores, 3.4% for psychological pain scores and 1.8% for multidimensional perceived social support scores. Psychological pain scores partially mediated the association between probability of suicide and depression. Among the protective factors identified for suicide, above average education, high perceived social support, having a romantic relationship, and medium or high socioeconomic status were identified. The risk factors determined for the suicide possibility were having high depression, childhood trauma and psychological pain scores, growing up in a broken family, experiencing chronic pain, taking pain medication, having a family history of illness, having a psychiatric or physical illness in the individual, having previous suicidal ideations and attempts, having someone in their social circle who attempted suicide. In the second phase of the study, among the themes that make suicidal thoughts accentuating was the presence of a psychiatric diagnosis in the individual or family, loneliness, interpersonal relationship problems and life difficulties. Among the responses found to be protective against suicidal thoughts were the feelings of people who are left behind, having social support, and resorting to relaxing activities. Conclusion: The probability of suicide is influenced by interpersonal relationships, childhood/adulthood traumas, and various sociodemographic and clinical factors. Depression, childhood trauma, psychological pain, and multidimensional perceived social support scores play a predictive role in the likelihood of suicide. However, it has been identified that in the predictive role of depression on the probability of suicide, there is a partial mediating effect of psychological pain.