Kolorektal kanser tanılı hasta yakınlarında farkındalık, bilgi düzeyi ve psikopatolojinin değerlendirilmesi

Abstract

Problemin tanımı: Bu çalışmada amaç, kolorektal kanser (KRK) tanılı hastaların birinci derece akrabalarında bilgi düzeyi ve hastalık hakkındaki farkındalıklarını ölçerek somatizasyon, depresyon ve anksiyete düzeyleri ile ne şekilde ilişkili olduğunu belirlemektir. Yöntem: Çalışmaya İstanbul Bezmialem Vakıf Üniversitesi, Genel Cerrahi Anabilim Dalı’nda takip edilmekte olan KRK nedeniyle ameliyat edilmiş 52 erişkin hastanın birinci derece yakınları (ebeveyn, kardeş, çocuk) dahil edilmiştir. Verilerin toplanmasında Sosyo-Demografik ve Tıbbi Bilgi Formu, Belirti Tarama Listesi (SCL90-R) ve Sağlık Anksiyetesi Ölçeği (Kısa Versiyon) kullanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların 27’si (%52) kadın, 25’i (%48) erkekti ve tüm örneklemin yaş ortalaması 37,52±11,74 yıldı. KRK tanılı hastaların ortalama hastalık süresi 14,37±13,19 ay idi. Kendisinde kanser riskinin artmış olduğunu bilen hasta yakınlarında sağlık anksiyetesi, SCL-90-R ile ölçülen depresyon ve anksiyete puanları anlamlı düzeyde daha yüksekti. Hastalık evresinin farkında olan hasta yakınlarında sağlık anksiyetesi, SCL-90R depresyon, anksiyete ve Genel Belirti İndeksi (GBİ) puanları anlamlı düzeyde daha yüksekti. Ostomi bakımını yapanlar ile yapmayanlar arasında sağlık anksiyetesi, SCL90-R ile ölçülen depresyon, anksiyete, somatizasyon ve Genel Belirti İndeksi (GBİ) puanları açısından anlamlı düzeyde bir fark saptanmamıştır. Benzer şekilde, kemoterapi sürecinde hastalarının yanında bulunanlarda sağlık anksiyetesi, SCL-90-R ile ölçülen depresyon, anksiyete, somatizasyon ve Genel Belirti İndeksi (GBİ) puanları açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark gözlenmemiştir. Sonuç: Bu çalışmada elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde, kolorektal kanser tanılı hastaların yakınlarında, hastalık hakkındaki bilgi düzeyi ve farkındalık arttıkça psikopatolojik belirtilerde de artma gözlenmiştir. Bu noktadan yola çıkılarak, kanser tanılı hasta ve tedavisinin yanı sıra hasta yakınlarının da dikkate alınması ve gereksinimi olan hastalara psikolojik destek sağlanması önerilmektedir.

The statement of the problem: The aim of this study was to determine the awareness and knowledge levels in the first-degree relatives of colorectal cancer (CRC) patients and to investigate their relationship with somatization, depression, and anxiety levels. Method: The study was carried out with the first-degree relatives (parents, siblings, and children) of 52 adult patients, operated for CRC at Istanbul Bezmialem Foundation University, Department of General Surgery. All participants were applied a SocioDemographic and Medical Information Form, the Symptom Check List (SCL-90-R), and the Health Anxiety Inventory (Short Version). Results: Twenty-seven (%52) of the participans were females and 25 (%48) were males, with a mean age of 37,52±11,74 years. The mean duration of disease was 14,37±13,19 months. The depression and anxiety scores, measured by SCL-90-R, and the health anxiety scores were significantly higher in those participants who were aware of their increased cancer risk. The SCL-90-R depression, anxiety, and Global Severity Index (GSI) scores as well as the health anxiety scores were significantly higher in those participants who accurately knew their patient’s stage of cancer. No significant differences were observed between those participants, who were or were not involved in their patient’s ostomy care, in their levels of the SCL-90-R depression, anxiety, somatization, GSI scores or the health anxiety scores. Similarly, no significant differences were observed between the participants who accompanied their patient to the chemotherapy or who did not, with respect to neither the SCL-90-R depression, anxiety, somatization, and GSI levels nor the health anxiety scores. Conclusion: In this study, it was observed that psychopathological symptoms increased when the awareness and knowledge levels increased in the first-degree relatives of colorectal cancer patients. From this point forward, it is suggested to take into account the relatives of patients and to provide psychological support to those in need.