Yazı-resim geleneğinin Alevi-Bektaşi sanatındaki örnekleri ve günümüz sanatına yansımaları

Abstract

Bu yüksek lisans çalışmasında, insanlığın resimden yazıya, yazıdan resme nasıl gelişim gösterdiği tarihsel süreç içerisinde verilmiştir. Kadim Anadolu topraklarında varlığını günümüze kadar getirebilmiş olan Alevi- Bektaşi inançlarının, kendilerini ifade etmek için kullandıkları yazı-resim sanatının vahdet-i vücûd düşüncesi üzerine inşa edilmesi, tasavvufi sembolizm içinde ne anlam barındırdıkları anlatılmaya çalışılmıştır. Alevi- Bektaşi inancının heteredox ve sekretizm problemine açıklık getirilerek, tarihsel süreç içerisinde birbirleri ile olan irtibatlarına değinilmiştir. Tekke sanatı olarak da ifade edilen yazı-resim örneklerinin anlam derinliklerine inilerek, bu konuda eserler üretmiş çağımız sanatçılarından Erol Akyavaş, Balkan Naci İslimyeli, Murat Morova’nın eserlerinden örnekler verilmiştir. Tezin amacı, üzerinde fazla araştırma yapılmamış olan Alevi- Bektaşi inancında ki yazı-resim sanatının heteredox inancı taşımadığı ve piktogram olmadığı; vahdet-i vücûd düşüncesinden kaynaklanan, tasavvuf sembolizmini en iyi şekilde anlatan tekke anatı yazı-resim örneklerinin Alevi- Bektaşi kaynaklarıyla açıklamaktır.

In this study it has been analysed how the humanity has developed the subscription from paintings, the paintings from subscription in the historical process. It has been tried to explain, how Aleutian Bektashist’s beliefs, which had brought their existence up to day-to-day in ancient Anatolian lands, have used text-paintings art to express their meaning based on the idea of Wahdat-i Wujûd and in mystical symbolism. The Problem of Aleutian-Bektashist about the heterodox and syncretism, and their relation with each other in the historical process has been addressed. Examples of text-paintings, also referred to as Dervish Lodge Art, have been analyzed in details and given some examples from the artworks of our Age artists Erol Akyavaş, Balkan Naci İslimyeli, Murat Morova. The aim of the thesis is to disclose the text-painting art in the Aleutian-Bektashist belief, which has not been studied much, that it has not included a heterodox belief and has not been a pictogram; giving some examples from text-painting in Dervish Lodge Art based on the Aleutian-Bektashist sources, which also describes the mysticism symbolism arising from the Wahdat-i Wujûd thought.