Ücretin denetim bağımsızlığı üzerindeki etkisi

Abstract

This study aims to determine the effect of fees on independent audit. Nowadays, according to the Independent Audit criteria of the Turkish Commercial Code, general criteria for auditing has been decreased every year. With the fall of these criteria, the demand for independent audit has increased. Worldwide, Independent Auditing is an undeniable fact that has existed for more than a century. With this increasing demand, the relationship of level and determination method of fees and independence of the independent audit were started to be questioned together with this request. However, the accounting scandals at the beginning of the 2000s shook the trust in auditing and made auditor independence questionable. In this context, this study tried to determine the relationship of independence of the Independent Audit and its effect on the fee issue. In this context, the aim, scope and importance of the research are stated in the first chapters of the study. In the second part, the concept of audit, the concept of fee, general standards and definitions are explained. In the third part, the concept of independence, which constitutes a significant part of the study, is addressed to the factors that affect it and the factors related with fees that threaten the independence of the auditor. In the fourth section the impact on operating and market conditions in Turkey were examined. In the conclusion part, a questionnaire was conducted with independent auditors in various positions in line with the purpose and goal of the study. As a result of the research, it was determined that auditing has so many factors that affect the relationship of fees and independence of the independent audit. It has been determined that independent audit cannot be independent of the fee factor and there are many other factors besides fees.

Bu çalışma, ücretin bağımsız denetim üzerindeki etkisini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Son yıllarda yeni TTK sonrası bağımsız denetim kıstasları gereği genel ölçütler her geçen sene düşürülmüş bulunmaktadır. Bu kıstasların aşağı çekilmesi ile birlikte bağımsız denetim hizmetine olan talep artmıştır. Dünya çapında ise bağımsız denetim yıllardan beri önemi yadsınamaz bir gerçektir. Bu talep artışı ile birlikte bağımsız denetimin ücreti ve denetimin bağımsızlığı konusu daha fazla sorgulanmaya başlanmıştır. Ayrıca, 2000’li yılların başında yaşanan büyük muhasebe skandalları denetime olan güveni sarsmış ve denetçi bağımsızlığını sorgulanır hale getirmiştir. Bu kapsamda, bu çalışma ile bağımsız denetim sürecinde bağımsızlık ve ücretin bu konu üzerindeki etkisinin tespiti amaçlanmaktadır. Bu kapsamda çalışmanın ilk bölümlerinde araştırmanın amacı, kapsamı ve önemi belirtilmiştir. İkinci bölümde ise denetim kavramı, ücret kavramı, genel standartlar ve tanımlar açıklanmıştır. Üçüncü bölümde ise çalışmanın önemli kısmını oluşturan bağımsızlık kavramına, bunu etkileyen ve zedeleyen hususlara aynı zamanda denetçinin bağımsızlığını tehdit eden faktörlere değinilmiştir. Dördüncü bölümde ise çalışmanın Türkiye’de denetim hizmetleri üzerindeki etkisi ve piyasa şartları incelenmiştir. Türkiye’de denetim hizmetleri piyasasındaki gelirlerin dağılımına bakılmış, bunun ücret ve bağımsızlık üzerindeki etkisi irdelenmiştir. Sonuç kısmında ise çalışmanın amaç ve hedefi doğrultusunda çeşitli pozisyonlardaki bağımsız denetçilere internet üzerinden anket uygulanmak suretiyle konuya açıklık getirilmiştir. Araştırma sonucunda bağımsız denetim bağımsızlığının sadece ücrete bağlanmasının doğru olmaması ile birlikte bağımsız denetimin ücretini ve bağımsızlığı birçok etmenin belirlediği saptanmıştır. Bağımsız denetimin sadece ücret faktörü ile doğrudan bağının olamayacağı, ücret dışında başka birçok faktörün var olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca denetim ücretinin hizmet kalitesi açısından önemli bir faktör olduğu, denetim ücretinin kamu otoritesi tarafından belirlenmesinin bağımsızlığın sağlanması yönünden bir alternatif olabileceği ancak dünyada ve ülkemizdeki mevcut uygulamada gözetim ve etik kuralların belirleyici rol oynadığı tespit edilmiştir.