21.Yüzyıl için caydırıcılık: teori ve pratikte neler değişti?

Abstract

Soğuk Savaş yıllarında teorik olarak en fazla gelişmiş ve pratikte en etkin şekilde uygulanmış olan "Caydırıcılık/Nükleer Caydırıcılık", stratejik düzeyde devletlerin yöneldiği en önemli dış politika araçlarından biri haline gelmiştir. Kendisi iki kutuplu yapı ve karşılıklı nükleer yok oluşa dayanan Soğuk Savaş'ın bir eseri olan caydırıcılık teori ve pratiği, farklı evrelerden geçerek gelişmiş ve çok yoğun bir şekilde çalışılmıştır. Soğuk Savaş'ın sona ermesiyle ise, akademik çalışma konusu olarak çekiciliğini bir süre kaybetmiştir. Fakat gerek 11 Eylül sonrası değişen tehdit algıları, gerekse de Doğu Avrupa, Doğu Asya ve Orta Doğu'da yaşanan son gelişmeler caydırıcılık teori ve pratiğine olan ilgiyi yeniden artırmıştır. Bu çalışmanın amacı, 21. yüzyıl caydırıcılık teori ve pratiğine hâkim olan unsurların analizini sunmaktır. Bu amaçla makalede kavram olarak caydırıcılık, klasik caydırıcılık teorisinin önermeleri ve bunlara getirilen eleştiriler analiz edilerek günümüz caydırıcılık teorisine ve pratiğine egemen olan unsurlar karşılaştırmalı yöntemle incelenecektir. Türkçe literatürde eksikliği duyulan caydırıcılık kavram ve teorisinin bütünsel analizini sunması bakımında makale özgün bir değer içermektedir.

Deterrence/Nuclear deterrence, which was theoretically the most developed and practically the best-applied strategy in the Cold War era, became one of the most important tools for the states to conduct foreign policy at the strategic level. Deterrence, as a product of the Cold War, which was itself a product of bipolar world order and mutual assured destruction between two heavily nuclear-armed super powers, had been developed gradually and studied heavily. Yet, with the end of the Cold War, it somehow lost its attraction for a while. However, with the 9/11 and recent developments in the Eastern Europe and wider Asia, it reiterated its position as the interests on deterrence studies extend. The aim of this article is to analyze the requirement of 21st century deterrence by presenting a brief of the nature and development of deterrence theory and practice. To this end, this article presents a comparative analysis of today’s deterrence theory and practice by analyzing deterrence as a concept, classic deterrence theory, and critics to the classic deterrence theory with a comparative methodology. As an integrated analysis, which is inadequate in Turkish literature on deterrence, the article has a unique contribution to existing literature.