Mekânda evrensel tasarım ilkeleri ve bu ilkelerin Ayazağa Işık Okullarında irdelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, iç mimarları, şehir planlayıcılarını, endüstri tasarımcılarını, eğitimcileri, yöneticileri ve yatırımcı gibi meslek gruplarını kapsayan evrensel tasarım kavramına dikkat çekmektir. Evrensel tasarım, çoğu insanın yaş, beceri ve koşullardan bağımsız olarak tüm ürünleri ve ortamları kullanmasına izin veren bütünsel bir yaklaşımdır. Bu yaklaşım, ürün tasarımı, mimari, kentsel tasarım ve çevre kontrolü için karmaşık bilgi teknolojileri gibi çeşitli konuları ve sistemleri kapsamaktadır. Evrensel tasarımda önemli olan konu öncelikle kullanıcıdır; bu nedenle evrensel tasarım kavramı sadece engellileri değil tüm bireyleri kapsamaktadır. Bu kavramda ana fikir, yaş veya beceri kaybı nedeniyle, herkesin belirli bir derecede dezavantajlı olarak kabul edilmesi ve bu anlayışa dayalı olarak tasarlanan ortamın, adaptasyon olmadan herkes tarafından kolaylıkla kullanımını sağlamaktır. Evrensel tasarımın temel amacı, mekânın insanla en uygun şekilde örtüşmesini sağlamaktır. Tasarımcının görevi, kullanıcıların özelliklerine göre, ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılamak için uygun, kullanışlı mekânlar oluşturmaktır. Bu bağlamda, evrensel tasarımın amacına uygun olarak, tasarımcı farklı kullanıcıların ihtiyaçlarını dikkate alarak alanın verimliliğini arttırmalı ve kullanıcıların alanı kolay ve güvenilir bir şekilde kullanmasını sağlamalıdır. Evrensel tasarım konsepti, standartı ve ilkeleri, binaların ve çevrelerinin tasarımına genel bir kavramsal yaklaşım kazandırmaktadır. Evrensel tasarım prensipleri gözetilerek hazırlanan mekân tasarım değerlendirme kriterleri; mekânların erişilebilirliğini ve kullanılabilirliğini artırarak toplumsal refahı sağlamaya yardımcı olmaktadır. Bu çalışmada evrensel tasarım uygulamasına yönelik; birinci bölümde Ayazağa Işık İlköğretim Okulu’nun Evrensel Tasarım ilkelerine uygunluğu açısından değerlendirilmesi doğrultusunda Evrensel Tasarım ile ilgili temel kavramlar, ikinci bölümde mekân kavramı ve çeşitleri, üçüncü bölümde Evrensel Tasarım ve ilkeleri hakkında bilgi sunulmuştur. Dördüncü bölümde Ayazağa Işık ilköğretim Okulu’nun Evrensel Tasarım ilkeleri açısından incelenmesi, beşinci bölümde verilerin değerlendirmesi yapılmıştır. Bu bağlamda genel olarak binaların planlama ve inşaat aşamalarında, Evrensel Tasarım ilkelerine göre inşa edilmesine dikkat çekmek amaçlanmaktadır.

The purpose of this study is to draw attention to the concept of universal design that includes interior designers, city planners, industry designers, educators, managers and investors. Universal design is a holistic approach that allows most people to use all products and environments regardless of age, skill and conditions. This approach covers a variety of topics and systems, such as complex information technologies for product design, architecture, urban design, and environmental control. The important issue in universal design is primarily the user; therefore, the concept of universal design covers not only the disabled but all individuals. The main idea in this concept is to accept everyone as a certain degree of disadvantage due to age or skill loss, and to easily use the environment designed based on this understanding without adaptation. The main purpose of the universal design is to ensure that the space overlaps with the most suitable person. The task of the designer is to create convenient, useful spaces to meet the needs of the users in the best way. In this context, in accordance with the purpose of the universal design, the designer should increase the efficiency of the space, taking into account the needs of different users, and ensure that users use the space easily and reliably. The universal design concept, standard and principles give a general conceptual approach to the design of buildings and their surroundings. The space design evaluation criteria prepared by considering the universal design principles; It helps to ensure social welfare by increasing the accessibility and usability of spaces. In this study, for universal design application; In the first part, in line with the evaluation of Ayazağa Işık Primary School in terms of compliance with Universal Design principles, information about basic concepts about Universal Design, concept and types of space in the second part, and Universal Design and principles in the third part. In the fourth section, the examination of Ayazağa Işık Primary School in terms of Universal Design principles and in the fifth section, the data were evaluated. In this context, it is aimed to draw attention to the fact that the buildings are generally built in the planning and construction stages according to the principles of Universal Design.