Mikro konutları yeniden okumak: tekerlekli taşınabilir mikro konut tasarımları üzerine bir değerlendirme

Abstract

Bireyin dünyadaki varoluşunun mekânsal ifadesi olarak barınak/ev/yuva gibi kavramlara karşılık gelen konut; kullanıcının aidiyet duygusunu besleyen, psikolojik ve toplumsal beklentilerine yönelik özelleşmiş bir mekân türüdür. Güncel pratikler bağlamında konut, yeniden okunmayı gerektiren ve yeni anlamlar üreten bir alan olmayı sürdürmektedir. İçindeki yaşamın da tasarlandığı bir barınma seçeneği olan mikro konut ise öznelliklerin göz ardı edildiği rasyonel bir ürün olarak hizmete sunulmaktadır. Dolayısıyla mikro konutu, sadece minimum standartları bağlamında ve geniş programlı bir konutun içerdiği tüm işlevleri karşılayabilen bir barınma çözümü olarak düşünme eğilimi yaygındır. Literatürde özellikle, belli ticari kalıplar içinde üretilip yapımı sona erdikten sonra kullanıcıların hizmetine sunulan standart üretimlerin dışındaki örneklere yeterli oranda yer verilmediği ve araştırılmadığı tespit edilmiştir. Bu doğrultuda bu tez çalışmasında, taşınabilir mikro konut tasarımlarına ilişkin “genel” yaklaşım bir sorunsal olarak ele alınmış; konutun biçimlenmesini ve mekân organizasyonunu yeniden tanımlamada gerek kullanıcının gerekse tasarımcının otorite sahibi olmalarına odaklanılmıştır. Buradan hareketle her türde kullanıcının hizmetine yönelik pazarlanan bir ticari ürün olmayan; kullanımı öncesindeki, kullanımı esnasındaki müdahaleler nedeniyle standart fabrikasyon veya atölye üretimlerinin dışında kabul edilebilecek taşınabilir mikro konut tasarımları araştırılmıştır. Bu kapsamda, kullanıcının talebiyle veya katılımıyla tasarlanmış; mekânsal cevaplar üreten; kişiselleştirilmiş, devingen, esnek, sürdürülebilir taşınabilir mikro konutlar incelenmiştir. İncelenen konutlar, üretildiğinden farklı noktalara taşınarak kullanılabilen veya demonte edilerek başka bir konumda yeniden yerleştirilebilen özellikte olmayan, kendi başına hareket edemeyen, motorsuz ve tekerlekler üzerinde kompakt olarak üretilmiş mikro konutları kapsamaktadır. Bu doğrultuda analizi yapılan örnekler kullanıcının yaşam tarzını, alışkanlıklarını, zevklerini, kimliğini, konuta yüklediği aidiyet duygusunu ileten ve görünür kılan kişiselleştirmeler içermektedir. Öyle ki, istenen yaşam biçimi doğrultusunda “küçük” olma içinde yaşayanlara bireysel, pragmatik ve deneyim odaklı bir yol da sunabilmektedir. Bu nedenle, çalışmada taşınabilir mikro konut kullanıcıları ile yapılan görüşmeleri içeren bir alan araştırmasına da yer verilmiştir. Görüşmelerle, taşınabilir mikro konut kullanıcılarının deneyimleri, mikro konut kullanma biçimleri ve analiz edilen örneklere ilişkin değerlendirilmeleri ortaya konulmuştur. Araştırılan mikro konutlar bir yandan hareket etme özgürlüğünü, geçiciliği temsil ederken bir yandan da kullanıcı tarafından “ev/yuva” haline getirilmektedir. Dolayısıyla, bu konutların kullanıcıların ihtiyaçlarına, tercihlerine ve kişisel tarihlerine ilişkin semboller bütünü olduğunu söylemek mümkündür. Taşınabilir bir mimari ürün olma özelliği ile birlikte bireyin, mekânı küçültürken çevresini büyütmesine olanak tanırlar. Tasarımları arasındaki farklılıklar; tasarımcının veya kullanıcının kendisiyle kurduğu ve başkalarıyla kurmak istediği ilişki biçiminin sözel olmayan ifadelerini yansıtmaktadır.

Housing, which corresponds to concepts such as shelter/house/nest, as the spatial equivalent of an individual’s existence in the worlds, is a type which feed owner’s sense of belongings and satisfied owner’s psychological and social expectations. Housing continues to be an area that needs to be re-reading and produces new meanings. Micro-housing, which is a housing option in which the life in it is also designed, is put into service as a rational product in which subjectivities are ignored. Therefore about micro housing, it common to think only in the context of minimum standards and solution that can meet all the functions of a large program housing. In the literatüre especially it has been determined that the samples other than the standard productions that are produced in certain commercial molds and offered to the service of the users after their production is completed, are not sufficiently included and researched. Accordingly in this thesis, the “general” approach to portable microhousing designs accepted as a problem. Focusing that the focus is on the authority of both the user and the designer in redefining the formation of the house and the organization of the space. According to this, not a commercial product marketed for the service of any kind of users; portable micro-housing designs that can be considered outside of standard fabrication or workshop production due to the interventions during use were investigated. In this context, designed with the request or participation of the user; generating spatial responses; personalized, dynamic, flexible, sustainable portable micro-homes were examined. The houses examined are those that can be used by moving to different point than they were produced or not capable of being disassembled and relocated in another location, unable to move on their own, it includes micro housing without motor and built on wheels. The samples analyzed in this direction include personalizations that convey the user’s lifestyle, habits, tastes, identity, sense of belonging to the house and maket hem visible. So much so that in line with the desired lifestyle, it can offer an individual, pragmatic and experienceoriented way to those who live in “small”. Fort his reason, a field study including interviews with portable micro-housing users was also included in the study. In the interviews, the experiences of portable micro-housing users, their use of micro housing and their evaluations of the analyzed examples were revealed. The researched micro-dwellings represent freedom of movement and transience on the one hand and turn into a “home/nest” by the user on the other. Therefore, it is possible to say that these residences are a set of symbols related to the needs, preferences and personal histories of the users. With the feature of being a portable architectures product, they allow the individual to enlarge the environment while reducing the space. Differences between their designs; it reflects the non-verbal expressions of the type of relationship that the designer or user establishes with himself and wants to establish with others.