Optically stimulated luminescence to date coastel dunes and a possible tsunami layer on the Kavak Delta (Saros Gulf, NW Turkey)

Abstract

Optically stimulated luminescence (OSL) dating was used to determine the timing of initial dune formation and reconstruct the evolution of coastal dunes that developed on the Kavak Delta, Saros Gulf, Turkey. Along a 500-mlong representative transect, dune sands were extracted from foredune, semistable (grey) dune, stable (dark) dune and dune-swamp boundary defined by a scarp 50−75 cm high. The data obtained showed that dune drift initiated 670 years ago. A pumice layer 15−20-cm-thick interbedded with marine clay and sand showed an OSL age of 340 years coinciding with underlying dune sand. XRF analysis showed that pumices were of similar composition to those erupted by plinian activity of Thera (Santorini) in 1628 BC. On the basis of OSL ages, these deposits, which are widely distributed on the western Anatolian coasts of Turkey, might have presumably transported landward along tide channels on the delta during a tsunami event that occurred in 1672 near Bozcaada and Kos islands according to tsunami history of the Aegean Sea.

Kavak Deltası’nda (Saros Körfezi, Türkiye) kumul oluşumunun başlangıcı ve kumul evriminin rekonstrüksiyonu için Optik Lüminisans yaşlandırması uygulandı. 500 metrelik bir hat boyunca ön kumul, yarı hareketli (gri) kumul, hareketsiz (koyu) kumul ve 50−75 cm yükseklikte bir diklikle karakterize edilen kumul-bataklık sınırından kum örnekleri alındı. Elde edilen veriler kumul hareketinin 670 yıl önce başladığını göstermektedir. Denizel kum ve killerle aratabakalı olarak bulunan, 15−20 cm kalınlıktaki pomza tabakasının OSL yaşı 340 yıldır ve bu yaş örttüğü kumlarla tam bir uyum gösterir. Pomzaların XRF analizi, Thera’nın (Santorini) M.Ö. 1628 yılındaki plinien aktivitesi ile çıkan pomzalarla aynı bileşimi göstermiştir. OSL yaşlarına göre, Anadolu’nun batı kıyılarında geniş dağılım gösteren bu depolar Ege Denizi tsunami kayıtlarında 1672 Bozcaada-Kos Adaları tsunamisi olarak bilinen tsunami nedeniyle deltadaki gelgit kanalları boyunca iç kısımlara taşınmış olmalıdır.