Ebeveyn erken dönem uyumsuz şemalarının çocuğun problem davranışları ile ilişkisinde ebeveyn bağlanma stilinin aracı etkisi

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, annelerin erken dönem uyumsuz şemalarının çocuğun problem davranışları ile ilişkisinde ebeveyn bağlanma stilinin aracı etkisini incelemektir. Buna ek olarak annenlerin erken dönem uyumsuz şemaları, annelerin bağlanma stilleri ve çocukların problem davranışları değişkenleri sosyo-demografik verilere göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırma örneklemini 4-6 yaş döneminde çocuğu olan 211 anne oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan annelere Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri – II (YİYE-II, Young Şema Ölçeği Kısa Form-3 (YŞÖ-KF3), Güçler ve Güçlükler Anketi (4/17) Ebeveyn Formu (GGA) ve Sosyo-Demografik Bilgi Form uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, annenin zedelenmiş otonomi şema alanı ve çocuk problem davranış ilişkisinde annenin kaygılı bağlanma stili aracı etki göstermezken kaçıngan bağlanma stilinde kısmi aracılık etkisi görülmüştür. Annenin kopukluk ve reddedilmişlik şema alanı ve çocuk problem davranış ilişkisinde annenin kaygılı ve kaçıngan bağlanma stili kısmi aracılık etkisi göstermektedir. Annenin zedelenmiş sınırlar şema alanı ve çocuk problem davranış ilişkisinde annenin kaygılı ve kaçıngan bağlanma stili tam aracı etki göstermektedir. Annenin diğeri yönelimlilik şema alanı ve çocuk problem davranış ilişkisinde annenin kaygılı ve kaçıngan bağlanması kısmi aracılık etkisi göstermektedir. Ayrıca annelerin yüksek standartlar şema alanının çocuk sayısı ve öğrenim düzeyi değişkenlerine göre, zedelenmiş sınırlar şema alanının annenin yaşı ve çocuğun yaşı değişkenlerine göre, diğeri yönelimlilik şema alanının çocuğun yaşı değişkenine göre ve anne kaçıngan bağlanma stilinin anne öğrenim düzeyine göre, çocuk problem davranışlarının ise annenin öğrenim düzeyi ve annenin yaşı değişkenlerine göre anlamlı bir farklılaşma gösterdiği görülmüştür. Araştırma sonuçlarının çocukların problem davranışlarının ortaya çıkmasında ebeveynlerin erken dönem uyumsuz şemalarının, bağlanma stillerinin ve diğer risk faktörlerinin değerlendirilebilmesine katkı sağlamasının yanı sıra elde edilen bulguların ebeveyn psiko-eğitim programlarına da kaynak oluşturulabileceği düşünülmektedir.

The main purpose of this study is to examine the mediating effect of parental attachment style on the relationship between mothers' early maladaptive schemas and child's problem behaviors. In addition, it was investigated whether the variables of mothers' early maladaptive schemas, mothers' attachment styles and children's problem behaviors differed according to socio-demographic data. The research sample consists of 211 mothers who have children between the ages of 4-6. Inventory of Experiences in Close Relationships – II (YIYE-II, Young Schema Scale Short Form-3 (YŞS-SF3), Strengths and Difficulties Questionnaire (4/17) Parent Form (SGA) and Socio-Demographic Information Form were applied to the mothers who participated in the study. As a result of the research, while the mother's anxious attachment style did not have a mediator effect on the mother's impaired autonomy schema domain and the child problem behavior relationship, a partial mediation effect was observed in the avoidant attachment style. The mother's anxious and avoidant attachment style shows a partial mediation effect in the relationship between the mother's disconnection and rejection schema domain and the child problem behavior. The mother's anxious and avoidant attachment style exerts a full mediator effect on the mother's impaired limits schema domain and child problem behavior relationship. Anxious and avoidant attachment of the mother has a partial mediation effect in the relationship between mother's other-directedness schema domain and child problem behavior. In addition, it was observed that mothers' high standards schema domain differed significantly depending on number of children and education level variables. Maternal impaired limits schema domain differed significantly depending on mother's age and the child's age variables, the maternal other-directedness schema domain showed a significant differentiation according to the child's age variable. Also, the mother-avoidant attachment style showed a significant difference according to the mother's education level, and the child problem behaviors showed a significant difference according to the mother's education level and the mother's age variables. It is thought that the results of the research can contribute to the evaluation of early maladaptive schemas, attachment styles and other risk factors of parents in the emergence of children's problem behaviors, as well as the findings obtained can be a source for parent psycho-education programs.