Kur riskinden korunma araçları: veri analizi uygulaması

Abstract

Amaç- Döviz kurunda yaşanan dalgalanmalar yabancı para cinsinden vadeli işlem gerçekleştiren şirketleri kur riskine maruz bırakmaktadır. Kur riski işletmeleri uluslararası ödemeler dengesi, sermaye ve kredi akımları, yabancı para cinsinden borç ve alacaklar, hatta uluslararası ticari etkinliklere katılmasa dahi ulusal para biriminin değerinin değişmesinin sonunda olumlu ve olumsuz şekilde etkilemektedir. Bu nedenle işletmeler kur riskinden korunmak için çeşitli yöntemler kullanmaktadır. Bu çalışma ise firmaların karşı karşıya kaldığı döviz kuru risklerinin ölçümü ve yönetimine ilişkin bazı temel konuları, döviz kuru riskini ölçmede şu anda baskın olan metodolojileri ve kur riski yönetiminde geniş çapta kabul görmüş en iyi uygulamaları özetlemektedir. Bu araştırmanın amacı, döviz kurlarındaki hareketliliğin sebep olduğu kur risklerine karşı işletmelerin kullandıkları stratejileri tanıtmaktır. Bununla birlikte bu çalışmanın alt amaçları, işletmelerin finans yetkilililerin ünvanlarına ve işletmelerin büyüklüklerine göre döviz kuru risklerinden korunma araçlarından haberdar olma durumlarını, kullanım düzeylerini, bu araçları kullanmayanların kullanmamaktaki sebeplerini belirlemek, işletme içi stratejileri ve ekonomik riskten korunma stratejilerini de ortaya koymaktır. Yöntem- Araştırmanın ana kütlesini Marmara Bölgesinde faaliyet gösteren işletmeler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise Türkiye’de Marmara Bölgesinde dış ticaret yapan 200 işletmeden oluşmaktadır. Verilerin toplanmasında ise İşletmelerin İşlem Riskinden Korunmak İçin Uyguladıkları Stratejiler Ölçeği kullanılmıştır. Firmaların maruz kaldıkları kur riskinden korunabilmek için kullandıkları tekniklerin üzerinden elde edilen veriler tanımlayıcı istatistikler ile yorumlanmıştır. Bununla birlikte, elde edilen verilere tek yönlü ANOVA testi uygulanmıştır. Bulgular- Türkiye'nin Marmara Bölgesindeki 200 dış ticaret işletmesinden elde edilen verilere dayalı olarak, şirketlerin kur riskinden korunmak için kullandıkları yöntemlere dayalı betimsel istatistiklerin bulgularına bakıldığında şirketler için kur riski şirket sağlamlığı için önem arz etmektedir. Şirketlerin kur riskinden korunma araçları konusunda bilgili olduklarını ancak buna rağmen kullanmak konusunda çekimser davrandıklarını görmekteyiz. İşletmeler kur riskinden korunmak için çeşitli teknikler kullanmaktadır. Bununla birlikte, ANOVA testi ile işletmelerin finans yetkililerinin ünvanlarına ve işletme büyüklüklerine göre döviz kuru risklerinden işlem riskinden ve ekonomik riskten korunmak için uyguladıkları stratejiler incelendiğinde finans yetkililerinin ünvanlarına göre ve şirketlerin büyüklüklerine kullandıkları stratejiler, kullanım düzeyleri, haberdar olma düzeyleri ve ekonomik ve işlem riskinden korunma araçlarında değişkenlik olduğu görülmektedir. Sonuç- Kur risinden korunma araçları üzerine veri analizi uygulaması yapılan bu çalışmada, döviz kuru riskini yönetmek için işletmelerin karmaşık ve çeşitli stratejiler kullandığını göstermektedir. İşletmeler, döviz kuru riskine karşı koyabilmek ve karlılıklarını korumak için bu stratejilere başvurmak zorundadır. Bu bulgular aynı zamanda, döviz kuru riskinin yönetilmesinin işletmelerin finansal performansı ve işletme sağlamlığı üzerinde önemli bir etkisi olduğunu göstermektedir.

Purpose- The fluctuations in the exchange rate expose companies that perform foreign currency forward transactions to exchange rate risk. Exchange rate risk affects the international balance of payments, capital and credit flows, foreign currency denominated debts and receivables, even if they do not participate in international commercial activities, at the end of the change in the value of the national currency. For this reason, businesses use various methods to hedge currency risk. This paper summarizes some of the key issues regarding the measurement and management of exchange rate risk faced by firms, the currently dominant methodologies for measuring exchange rate risk, and widely accepted best practices in currency risk management. The purpose of this research is to introduce the strategies used by businesses against exchange rate risks caused by fluctuations in exchange rates. In addition, the sub-objectives of this study are to determine the companies' awareness of exchange rate risk hedging tools according to the titles of the financial officers and the size of the businesses, their usage levels, the reasons why those who do not use these tools, and to reveal their internal strategies and economic risk hedging strategies. Methodology- The main body of the research consists of businesses operating in the Marmara region. The sample of the research consists of 200 enterprises engaged in foreign trade in the Marmara region of Turkey. Strategies Applied by Businesses to Hedge Transaction Risk Scale was used to collect data. The data obtained from the techniques used by the companies to protect themselves from the exchange rate risk they are exposed to are interpreted with descriptive statistics. In addition, the resulting one-way ANOVA test is conducted. Findings- Based on the data obtained from 200 foreign trade enterprises in the Marmara region of Turkey, looking at the findings of descriptive statistics based on the methods used by companies to protect against exchange rate risk, exchange rate risk is important for the company's solidity. We see that companies are knowledgeable about exchange rate risk hedging tools, but they are hesitant to use them. Businesses use various techniques to protect against exchange rate risk. However, when the strategies used by businesses to protect themselves from exchange rate risks, transaction risks and economic risks according to the titles of the financial officers and business sizes are examined with the ANOVA test, the strategies used by the financial officers according to their titles and the size of the companies are examined, their usage levels, awareness levels and economic and transaction risk hedging tools. There appears to be variability. Conclusion- This study, which applied data analysis on exchange rate hedging instruments, shows that businesses use complex and diverse strategies to manage exchange rate risk. Businesses have to resort to these strategies to resist exchange rate risk and maintain their profitability. These findings also show that managing exchange rate risk has a significant impact on the financial performance and business soundness of businesses.