Bizde solun ´olan/olmayan´ tarihi

Abstract

‘Dünya değişiyor’ sözü bana göre bir lapalissade’dır. Mösyö La Palice’ın mezar taşındaki kitabede, biliyorsunuz, “Burada Mösyö La Palice yatıyor/ Ölmeseydi hala kıskanılacaktı” yazılıydı ve yanlış okunmuştur. Fransızcadaki ‘envie’ (‘kıskanılmak’) sözcüğüyle hemen hemen aynı telaéuz edilen ‘en vie’ (yaşamda/yaşıyor’) sözcüklerinin karıştırılması neticesinde “Ölmeseydi hala yaşayacaktı” (Yeni moda Türkçeye göre ‘yaşıyor olacaktı’) şeklinde söylenince böyle yüzlerce birbirini tersleyen karşıtlardan oluşan cümle türetilmiştir. Dolayısıyla bilineni söylemek (eski tabirle ‘malumu ilam’ -‘ilan’ değil) ‘La Palice gerçeği’ olarak adlandırılır, felsefe ve mantık dünyasında. Bu anlayışla, ‘dünya değişiyor’ da bir Lapalissade’dır; çünkü, dünya, evet, zaten değişen bir şeydir.