Oyun alegorileri, rasyonalite ve Ortadoğu

Abstract

ABD ve Avrupa menşeli bir disiplin olan uluslararası ilişkiler doğal olarak batının rasyonel ve pozitivist bilimsel yaklaşımlarından etkilenerek gelişmiştir. Kavramsal çerçevelerin ve teorik yaklaşımların Ortadoğu gibi farklı sosyal ve siyasi koşullara ve dinamiklere sahip bölgeleri açıklamakta yetersiz kaldığı ya da Ortadoğu’nun uluslararası ilişkiler yaklaşımları ile açıklanamayan bir istisna olduğu öne sürülmektedir. Soğuk Savaş’ın bitmesi ile süper güçlerin etki alanlarının zayıflaması ve 11 Eylül sonrasında bölgede devlet dışı aktörlerin baskın olarak uluslararası siyaset sahnesinde yer almasıyla bölgenin siyasi tablosu değişmiş̧, güvenlik gündemi farklılaşmıştır. Bölge dışı aktörlerin, özellikle Batılı aktörlerin bölgeye müdahaleleri bölgenin kompleks dinamiklerinin Batılı analiz çerçeveleriyle analiz edilerek yapıldığı için bölgedeki kaosun artmasına yol açmıştır. Bu eleştiri yazısında Ortadoğu ile ilgili ortaya atılan oyun alegorileri ve bölgeye yönelik yapılan rasyonalite bazlı analizler tartışılacaktır. Ortadoğu’nun dış̧ politika analizinin daha isabetli yapılabilmesi için nasıl bir bakış̧ açısı geliştirilmesi lazım? Hangi oyun alegorileri Ortadoğu’yu ifade etmemize yardımcı olur? Hali hazırdaki oyun teorileri ne dereceye kadar Ortadoğu dış politikasını anlamlandırmamıza yardımcı oluyor? Tüm bu soruların cevaplarının tartışılacağı bu çalışmanın aynı zamanda batı merkezli uluslararası ilişkiler çalışmalarına karşıt olarak yapılan batılı olmayan uluslararası ilişkiler yaklaşımlarının geliştirilebilmesi ile ilgili tartışmalara da katkıda bulunacağı düşünülmektedir.