Bağlanma stillerinin bilişsel esnekliği yordamasında öz yeterliliğin aracı rolü

Amaç: Bu çalışmanın amacı yetişkinlerde bağlanma stilleri ile bilişsel esneklik arasındaki ilişkiyi incelemek ve bu ilişkide öz yeterliğin aracı rolünü incelemektir. Değişkenlerin birbiri ile olan ilişkisine bakılmasına ek olarak söz edilen değişkenlerin farklı sosyodemografik değişkenler açısından incelenmesi de amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırmanın örneklemi, yaş ortalaması 42.36±14.05 olan, yaşları 18 ile 65 arasında değişen, ilişkisi en az 2 aydır devam eden, 395’i kadın ve 115’i erkek olmak üzere toplam 510 katılımcıdan oluşmaktadır. Araştırmada ölçüm araçları olarak Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II, Bilişsel Esneklik Envanteri ve Genel Öz Yeterlik Ölçeği kullanılmıştır. Veri analizinde, frekans analizi, hiyerarşik regresyon analizi, bağımsız gruplar t-testi, Pearson korelasyon analizi, hiyerarşik regresyon analizi ve PROCESS aracı etki analizi uygulanmıştır. Bulgular: Kaygılı ve kaçıngan bağlanma stilleri bilişsel esnekliği ve öz yeterliliği negatif düzeyde yordamaktadır. Öz yeterlilik ise bilişsel esnekliği pozitif yönde yordamaktadır. Öz yeterliliğin, bağlanma stilleri ve bilişsel esneklik arasındaki ilişkide kısmi aracılık rolü bulunmaktadır. Kaygılı ve kaçıngan bağlanma düzeyleri arttıkça öz yeterlilik ve bilişsel esneklik düzeyleri düşüş göstermektedir. Öte yandan, öz yeterlilik arttıkça bilişsel esnekliğin de arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç: Bireyin ebeveynleri ile ilişkisinde oluşturduğu bağlanma stillerinin yetişkin hayatında romantik ilişkilerinde gözlemlendiği görülmüştür. İlişkilerinde sahip olduğu bağlanma stilleri bilişsel esneklik ve öz yeterlilik düzeyini etkilemektedir. Bilişsel esnekliğin bağlanma stilleri ile olan ilişkisinde de öz yeterliliğin önemli bir role sahip olduğu görülmüştür.

Purpose: The purpose of this study is to examine the relationship between attachment styles and cognitive flexibility in adults and to examine the mediating role of self-efficacy in this relationship. In addition, it is aimed to examine the mentioned variables in terms of different sociodemographic variables. Method: The sample of the study consists of a total of 510 participants, 395 female and 115 males, with an average age of 42.36±14.05, ages ranging from 18 to 65, and a relationship that has been going on for at least 2 months. The Experiences in Close Relationships Inventory-II, Cognitive Flexibility Inventory, General Self-Efficacy Scale were used in the study. Frequency analysis, hierarchical regression analysis, independent groups t-test, Pearson correlation analysis, regression analysis and PROCESS mediation analysis were applied in the data analysis. Results: Anxious and avoidant attachment styles negatively predicted cognitive flexibility and self-efficacy. In addition, self-efficacy positively predicted cognitive flexibility. Self-efficacy had a partial mediating role in the relationship between attachment styles and cognitive flexibility. As anxious and avoidant attachment levels increased, self-efficacy and cognitive flexibility levels decreased. On the other hand, cognitive flexibility increased as selfefficacy increased. Conclusion: It has been observed that the attachment styles that an individual forms in their relationship with their parents are observed in their romantic relationships in adult life. The attachment styles they have in their relationships affect their cognitive flexibility and self-efficacy levels. It has been observed that self-efficacy plays an important role in the relationship between cognitive flexibility and attachment styles.