Psikoterapistlerde durumluk ve sürekli kaygı ile kişilik özelliklerinin terapötik ittifak üzerindeki yordayıcı rolü

Abstract

Bu araştırmanın amacı psikoterapistlerin terapötik ittifak düzeylerinin belirlenmesi, kişilik özellikleri, kaygı düzeyleri, terapi bağlamı ve diğer sosyodemografik özellikler ile ilişkisinin incelenmesidir. Araştırmanın örneklemini aktif danışan gören psikolog, klinik psikolog, psikiyatrist olmak üzere 177 psikoterapist oluşturmaktadır. Araştırmaya katılmayı kabul eden katılımcılara Sosyodemografik ve Diğer Bilgi Formu, Terapötik İttifak Ölçeği Terapist Formu, Beş Faktör Kişilik Özellikleri Ölçeği, Durumluk ve Sürekli Kaygı Ölçeği uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda psikoterapistlerin algıladığı terapötik ittifak düzeyi ile durumluk ve sürekli kaygı arasında negatif yönde anlamlı ilişki gözlenmiştir. Terapötik ittifak ile sorumluluk, yumuşak başlılık, deneyime açıklık ve dışadönüklük kişilik özellikleri arasında pozitif, nevrotiklik arasında ise negatif yönde anlamlı ilişkiler gözlenmiştir. Aynı zamanda sorumluluk, yumuşak başlılık kişilik özellikleri ve durumluk kaygısı terapötik ittifak toplam puanı üzerinde yordayıcı etkiye sahip bulunmuştur. Yaş, psikoterapistlerin danışan gördüğü yıl ve danışan sayısı arttıkça terapötik ittifak düzeylerinin de arttığı görülmüştür. Terapi bağlamı ile terapötik ittifak ilişkisine bakıldığında, çevrimiçi terapi ve yüz yüze terapilerde kurulan terapötik ittifak düzeyleri arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Araştırma sonucunda aktif danışan gören psikoterapistlerin danışanları ile kurdukları terapötik ittifak düzeyleri üzerinde ilişkili olabilecek değişkenler incelenmiş ve anlamlı bulgulara ulaşılmıştır. Bu çalışmada incelenen tüm değişkenler arasından sorumluluk, yumuşak başlılık ve durumluk kaygısının psikoterapistlerde terapötik ittifak düzeyini öngörmede önemli faktörler olduğu ve çevrim içi ile yüz yüze terapi bağlamı için terapötik ittifak düzeyinin eşit derecede güçlü olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma bulguları ilgili alanyazın çerçevesinde tartışılmıştır.

The aim of this study was to determine the therapeutic alliance levels of psychotherapists, and to examine their relationship with personality traits, anxiety levels, therapy context and other sociodemographic characteristics. The sample of the study consists of 177 actively therapy practicing psychotherapists, including psychologists, clinical psychologists, and psychiatrists. The Sociodemographic Information Form, Therapeutic Alliance Scale Therapist Form, Five Factor Personality Traits Scale, and State Trait Anxiety Scale were online administered to the participants who accepted to participate in the study. As a result of the analyzes, a negative significant relationship was observed between the therapeutic alliance level perceived by psychotherapists and state-trait anxiety. Positive relationships were observed between the therapeutic alliance and personality traits of conscientiousness, agreeableness, openness to experience and extraversion and negative relationships with neuroticism. At the same time, conscientiousness and agreeableness personality traits, and state anxiety were found to have predictive effects on the therapeutic alliance total score. At the same time, it was observed that the therapeutic alliance levels increased with age, the number of clients and years of practice increased. Considering the therapy context, no significant difference was found between the therapeutic alliance levels established in online therapy and face-to-face therapies. As a result of the research, variables significantly related to the therapeutic alliance levels established by actively practicing psychotherapists were examined and identified. Of all the variables examined in this study, it was concluded that conscientiousness, agreeableness and state anxiety were important factors in predicting the level of therapeutic alliance in psychotherapists, and that the level of therapeutic alliance was equally strong for the online and face-to-face therapy context. The research findings were discussed within the framework of the related literature.