Freelance çalışma, start-up girişimcilik ve işin geleceği: kurumsalcı bir yaklaşım

Abstract

Son yıllarda özellikle bilgi yoğun alanlarda freelance çalışma ve start-up girişimcilik kültürleri tüm dünyada giderek yayılmaktadır. Freelance çalışma emek-sermaye ilişkisinde günümüz teknolojilerine özgü yeni bir dönemi tanımlarken, start-up girişimcilik ise yine dijital teknolojilere dayalı yeni bir girişimcilik kültürünü ifade etmektedir. Bu makalenin temel amacı bu yeni sosyo-iktisadi süreçleri Veblen ve Schumpeter’in ortaya koydukları teorik araçlara referansla analiz etmektir. Dijital teknolojinin kullanıldığı alanlarda i) üretim için gerekli sabit sermaye miktarının azalması ii) sabit sermayeye oranla insan bilgisinin değer yaratma potansiyelinin artması bu yeni sosyal fenomenlerin arkasındaki temel dinamiği oluşturmaktadır. Veblen’in ve Schumpeter’in kendi analizlerinde kullandıkları sosyopsikolojik unsurlar, üretimin bu yeni maddi şartlarının iş yapma pratiklerini niçin değiştirdikleri sorusuna da bir ışık tutmaktadır. Mevcut çalışma bu dönüşümü Veblen’in tanımlamasıyla “yeni kurumsal yapıların” ortaya çıkışı olarak kavramsallaştırıp, bu sosyal sürecin teknolojik, psikolojik ve iktisadi boyutlarını birlikte ele almayı amaçlamaktadır.

In recent years, freelance work and start-up entrepreneurship cultures are spreading increasingly all over the world, especially in knowledge-intensive areas. Freelance work defines a new era specific to today's technologies in the labor-capital relationship, while start-up entrepreneurship refers to a new entrepreneurial culture based on digital technologies. The main purpose of this paper is to analyze these new socio-economic processes with reference to the theoretical tools Veblen and Schumpeter have put forward. i) the decrease in the amount of fixed capital required for production ii) the increase in the value creation potential of human knowledge compared to fixed capital constitutes the basic dynamics behind these new social phenomena. The socio-psychological elements that Veblen and Schumpeter use in their analysis shed light on the question of why these new material conditions of production have changed the practice of doing business. The present study aims to conceptualize this transformation as the emergence of “new institutional structures” with Veblen's definition and to address the technological, psychological and economic dimensions of this social process together.