Beliren yetişkinlikte narsisizm, algılanan ebeveynlik biçimleri ve sosyal medyanın kendini nesneleştirme üzerindeki etkisi

Abstract

Bu araştırmada, beliren yetişkinlik dönemindeki bireylerin kendini nesneleştirme düzeyleri üzerinde algılanan ebeveynlik biçimleri, narsisizm ve sosyal medya kullanım özelliklerinin etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma 18-25 yaş aralığındaki 442 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında veriler Nesneleştirilmiş Beden Bilinci Ölçeği, Young Ebeveynlik Ölçeği, Aşırı Duyarlı Narsisizm Ölçeği ve Narsistik Kişilik Envanteri (NKE-16) aracılığıyla çevrimiçi ve yüz yüze olarak toplanmıştır. Araştırma kapsamında değişkenler arasındaki ilişkinin doğası çoklu doğrusal hiyerarşik regresyon analizi ve tek yönlü varyans analizi ile incelenmiştir. Algılanan ebeveynlik biçimleri, büyüklenmeci ve kırılgan narsisizmin çoklu hiyerarşik doğrusal regresyon analizleri ile kendini nesneleştirmenin beden gözetimi, beden utancı ve kontrol inancı alt boyutları üzerindeki etkisi ayrı ayrı incelenmiş olup analiz sonuçları kendini nesneleştirme için en güçlü yordayıcının kırılgan narsisizm olduğuna işaret etmektedir (p<.001). Büyüklenmeci narsisizmin beden utancı (p=.951) ile kontrol inancı (p=.179) alt boyutlarını anlamlı düzeyde yordamadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ek olarak algılanan ebeveynlik biçimleri beden utancı (p<.001) ve kontrol inancı (p<.05) için anlamlı bir yordayıcıyken, beden gözetimi alt boyutunu anlamlı düzeyde yordamadığı görülmüştür (p=.526). Tek yönlü varyans analizi ile sosyal medya kullanım özelliklerine göre kendini nesneleştirmenin alt boyutları incelendiğinde ise üç alt boyutun da sosyal medya üzerinden fiziksel özellikleri arkadaşlar ve ünlüler ile kıyaslama düzeyine göre anlamlı şekilde farklılaştığı bulunmuştur. Bununla birlikte sosyal medyada gün içerisinde geçirilen süre, kullanılan sosyal medya sayısı ve sosyal medyada paylaşımda bulunma sıklığının alt boyutlara göre farklılaştığı belirlenmiştir. Araştırma sonuçları genel olarak algılanan ebeveynlik biçimleri, narsisizmin büyüklenmeci ve kırılgan boyutları ile sosyal medya kullanım özelliklerinin kendini nesneleştirme üzerinde etkili değişkenler olduğuna işaret etmektedir. Bununla birlikte değişkenlerin alt boyutlarına göre sonuçların farklılaştığı gözlemlenmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular; kültürel temeli ve çeşitli psikopatolojiler üzerindeki etkisi de göz önünde bulundurulduğunda kendini nesneleştirmenin farklı çalışmalarla da incelenmesi gereken bir konu olduğuna işaret etmektedir. Kendini nesneleştirme üzerinde etkili mekanizmaların belirlenmesi ilişkili ruh sağlığı sorunları açısından koruyucu ve önleyici çalışmalara katkı sağlayacaktır.

In this study, it is aimed to examine the effects of perceived parenting styles, narcissism and social media usage characteristics on the self-objectification levels of individuals in emerging adulthood. The sample of this study was consisted of 442 individuals between the age of 18-25. Sociodemographic Information Form, The Objectified Body Consciousness Scale, Young Parenting Inventory, Narcissistic Personality Inventory (NPI-16), Hypersensitive Narcissism Scale were given to all participants online or face-to-face. Data were analyzed with multiple linear hierarchical regression analysis and one-way analysis of variance. The effects of perceived parenting styles, grandiose and vulnerable narcissism on body surveillance, body shame and control belief subdimensions of self-objectification were analyzed seperately with multiple linear hierarchical regression analyses. According to the study findings the strongest predictor for self-objectification is vulnerable narcissism (p<.001). However the results showed that grandiose narcissism is not a significant predictor for body shame (p=.951) and control belief (p=.179) sub-dimensions of self-objectification. Additionally, while perceived parenting styles were a significant predictor of body shame (p<.001) and control belief (p<.05), it did not significantly predict the body surveillance (p=.526). When the sub dimensions of self-objectification were examined according to social media usage characteristics with one-way analysis of variance, it was found that all three sub-dimensions differed significantly according to the level of comparison of physical characteristics with friends and celebrities over social media (p<.01). On the other hand, different results were obtained according to the the subdimensions of self-objectification in terms of the time spent on social media during the day, the number of social media usage and the frequency of posting on social media. The results showed that perceived parenting styles, grandiose and vulnerable dimensions of narcissism, and social media usage characteristics are effective variables on self-objectification. However, it was observed that the results differed according to the sub-dimensions of the variables. Considering its cultural basis and its effect on various psychopathologies; current findings point out that self-objectification is a subject that should be examined with additional studies. Identifying effective mechanisms on self-objectification will contribute to the protective and preventive practices for related mental health problems.