Soyut resimde imgenin arketipsel kökeni ve semboller

Araştırma, soyut resimde tekrar eden imgelerin; okültizm, diyalektik felsefe, evrensel simgecilikler ve analitik psikolojideki kavramlarla olan ilişkisini ele almaktadır. Araştırmada; Spiritüalizm, Teozofi ve Antropozofinin; erken dönem soyut resmin öncüleri Hilma af Klint, Piet Mondrian, Wassily Kandinsky, František Kupka ve Kazimir Maleviç’in sanat anlayışlarını ne yönde etkilediği analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında, soyut resimdeki imgelerin salt estetik nitelik taşımadığı; metafizik, felsefi ve psikolojik bir arka plana sahip olarak bilinçli bir tercih doğrultusunda kurulduğu savunulmaktadır. Bu bağlamda; imgelerin hangi ontolojik ya da metafizik kaynaklara dayanmakta olduğu incelenmiştir. Soyut resmi etkileyen okült hareketlerin kökenindeki Hermetizm, Gnostisizm, Platonizm, Neoplatonizm, Doğu Mistisizmi, Kabala ve Simya gibi kadim öğretilerin, aynı zamanda modern felsefe ve modern psikoloji üzerindeki etkisi ele alınmıştır. Sanat, felsefe ve psikolojiyi ortak bir tema ve temsiliyet üzerinden birleştiren düşünce sistematiği ve sembolizm yapısı araştırılmış; kolektif bir bilinç alanından kaynaklandığı düşünülen evrensel simgeciliklerle benzerlik taşıyan imge, sembol ve arketiplerin, analitik psikoloji kuramı ile nasıl açıklanabileceği sorusuna yanıt aranmıştır. Araştırmanın amacı; modern sanat kadar, modern felsefe ve modern psikolojiyi de etkileyen ve yüzyıllar içerisinde ezoterik gelenekler aracılığıyla aktarılan evrensel sembolizm bilgisinin; kolektif bilinçdışında mevcut olarak, özellikle sanatın her döneminde tezahür ettiğini, insanın psişesinde bulunan arketiplerle bağlantılı olduğunu ve soyut resimde imgenin üretimine kaynaklık ettiğini ortaya koymaktır.

This research examines the recurring imagery in abstract painting in relation to concepts derived from occultism, dialectical philosophy, universal symbolism, and analytical psychology. It analyzes how Spiritualism, Theosophy, and Anthroposophy influenced the artistic visions of early pioneers of abstract art—Hilma af Klint, Piet Mondrian, Wassily Kandinsky, František Kupka, and Kazimir Malevich. The study argues that the images in abstract painting are not merely aesthetic forms but are constructed through a conscious choice grounded in metaphysical, philosophical, and psychological frameworks. Within this context, the ontological and metaphysical sources upon which these images rely are investigated. Furthermore, the research explores how ancient esoteric traditions—such as Hermeticism, Gnosticism, Platonism, Neoplatonism, Eastern Mysticism, Kabbalah, and Alchemy—not only shaped occult movements that influenced abstract art, but also left a profound impact on modern philosophy and psychology. The study investigates the symbolic structures and systems of thought that bridge art, philosophy, and psychology through shared themes and representations. It seeks to answer how universal symbols, images, and archetypes—believed to originate from a collective field of consciousness—can be interpreted through the lens of analytical psychology. Ultimately, the aim of this research is to demonstrate that the knowledge of universal symbolism, which has been transmitted across centuries via esoteric traditions, exists within the Collective unconscious, has consistently manifested throughout the history of art, is linked to the archetypes of the human psyche, and has played a formative role in the emergence of imagery in abstract painting.