Semiha Berksoy'un figürlerinde kimlik arayışı

Abstract

Semiha Berksoy neredeyse bir asır dolu dolu geçen sanat yaşamıyla modern ve çağdaş Türk sanatının en önemli isimlerinden birisidir. Türkiye’nin ilk kadın opera sanatçısı olmasının yanı sıra tiyatro, edebiyat, sinema ve görsel sanat gibi farklı disiplinlerde de pek çok işe imza atmıştır. Tüm disiplinleri birbirine bağlayan gesamkunstwerk (tümel sanat) felsefesiyle sanat yapmıştır. Görsel sanatlarda hiçbir sanat topluluğuna ve akıma ait olmadan kendi yörüngesinde, üslup sorunu çekmeden, sanatın merkezine kendini alarak özgün bir üretim dili geliştirmiştir. Buradan hareketle tematik ve kategorik bir incelemenin yolunu açacak ortak imgeler kullanmıştır. Semiha Berksoy’un resimlerindeki imgelerin kaynağını anlamak ve bunların kullanımını değerlendirmek için eserlerin dışına çıkmak, anlam dünyasına girmek gerekmektedir. Zira kendi kişisel hayatından taşan imgelerin kaynağı anlaşıldığında portre ve otoportelerindeki anlamlar bulunmuş olur. Bu çalışmada resimlerin incelemesi yapılırken yanlış veya öznel saptamalara gidilmemesi ve imgelerin doğru kaynağına ulaşmak adına sanatçının biyografisi referans alınarak “sanatçıya dönük eleştiri” metodundan yararlanılmıştır. Sanatçının ailesine, yaşadığı yerlere, yakın çevresine ve onu besleyen tüm yaşam detaylarına dair detaylı bir okuma yapılarak bu kaynaklar çeşitlendirilmiştir. Ressam kimliğini bilimsel bir biçimde ortaya koymak adına sanatçının hayatı ve diğer sanat dallarındaki kariyeri de farklı başlıklar altında incelenmiştir.

Semiha Berksoy, who experienced nearly a century-long life with full of art, is one of the most important names in the field of modern and contemporary Turkish art. Besides being the first opera singer in Turkey, she put her signature under a great deal of work in various fields of art such as theatre, literature, cinema and visual arts. She performed her art with gesamkunstwerk (a unity of all the arts) philosophy combining all fields of art together. She created a unique productive language on her own path by putting herself to the center of art without participating any art communities and movements in visual arts and without having no problem with her style. From this point of view she used common images which would give way to thematic and and categorical study. Going beyond the paintings and being involved in her semantic world are necessary to comprehend the source of images in Semiha Berksoy’s paintings and to consider the use of these. Because when the source of the images reflecting her own personal life is taken into consideration, the sound in her portrait and self-portrait starts to make sense. In this search; on analysing the paintings, it is important not to make misguided and personal determinations. “Artist-directed criticism” method was used by paying regard to artist’s own biography to get through to source of the figures. These sources were varied with reading detailed information about artist’s family life, her surrondings, her close friends and the things that fed the artist through her whole life. Artist’s private life and the career she built in other fields of art were analysed under the name of different subjects to make her “ artist identity” clear in a scientific way.